Jan Verzwollebrug in H0
De Jan Verzwollebrug
Een stukje geschiedenis
Voor veel mensen herkenbaar, en voor veel mensen ook niet. Aan de rand van het centrum van Gouda bevindt zich de Karnemelksloot. Wat veel mensen niet weten is dat bij de Karnemelksloot vroeg een spoorlijn heeft gelopen en dat de Karnemelksloot zelfs een eigen halte had. Tot 1942 stopte hier de stoomtram van en naar Schoonhoven. Deze stoomtram reed over de Jan Verzwollebrug die nog steeds bestaat en ter hoogte van de Eerste Kade de Karnemelksloot overbrugt.
Het doel
Voor een in aanbouw zijnd modelbaantje met als thema de Halte Karnemelksloot anno 1920-1930 ben ik begonnen met het nabouwen van de brug. Het gaat om een kleine klapbrug. De uitdaging is om ze veel mogelijk details van het grote voorbeeld te verwerken in het model in de schaal 1:87 (h0) . Daarnaast moet het bruggetje beweegbaar worden omdat dit een leuke toevoeging geeft voor het gebruik op de modelbaan.
De showcase
In dit eerste deel uitleg over de bouw van de verschillende delen van de brug met de daarbij gebruikte technieken. In een later te verschijnen tweede artikel over de brug zal worden ingegaan op de bewegende delen van de brug en de aandrijving.
Bij het namaken van een object dat ook werkelijk bestaat is het belangrijk zo veel mogelijk informatie te vinden die je kan helpen bij het maken van het model. In dit geval is het een brug die nog bestaat, dat maakt het een stuk makkelijker. Naast een hele serie foto’s van de brug heb ik gezocht naar tekeningen van de brug. In het lokale archief was hierover niets te vinden.
Via internet kwam ik er achter dat de brug enkele jaren terug gerenoveerd was. Ik heb het bedrijf die dat gedaan heeft aangeschreven en ben zo aan goede tekeningen gekomen van de meeste onderdelen van brug. Bij een bestaand object zoals deze brug kan je ook makkelijk wat onderdelen opmeten om een idee te krijgen van de grootte en het zo goed om te kunnen zetten naar H0.
De brug is grotendeels opgebouwd uit styreenplaat en styreenprofielen, aangevuld met messing voor extra stevigheid op sommige plaatsen. Styreen is een makkelijk te verwerken plastic soort wat bij de meeste modelbouwwinkels wel verkrijgbaar is. Vaak is er in deze winkels een heel assortiment te vinden van strips en profielen die het werk van de modelbouwer een stuk simpeler maken.
Ik heb de diverse onderdelen eerst uitgewerkt met een computertekenprogramma (autocad). Hiermee kan je heel mooi en precies onderdelen uittekenen die nodig zijn voor het model. Vervolgens wil je deze uitgetekende onderdelen gaan maken van het eerder genoemde styreenplaat. Maar hoe krijg je nu die mooie tekening uit de computer op het styreen? Hier is een handig trucje voor waarvan bij de bouw van dit bruggetje veel gebruik is gemaakt.
De onderdelen die op de computer getekend zijn worden uitgeprint op gewoon papier met een laserprinter.
Leg de geprinte tekening met de printkant naar beneden op het styreen en zet vast met wat tape zodat het niet meer kan verschuiven. Neem een kwastje of sponsje en bevochtig de achterkant van het papier met thinner (gewoon van de bouwmarkt). Een sponsje heeft het voordeel dat je snel grote oppervlaktes kan doen en dat je het papier nog wat aandrukt tijdens het bevochtigen. Denk wel aan voldoende ventilatie want thinner is niet goed voor de gezondheid!
Haal nu het papier weer van het styreen af en de lijnen zijn overgezet op het styreen! Wat wel opvalt is dat de print op het styreen een spiegelbeeld is van de print op het papier. Het kan dus nodig zijn de tekening eerst te spiegelen voor het printen op papier, dit is afhankelijk van hoe het styreen deel gebruikt wordt. Na het uitsnijden is de achterkant van de styreenplaat namelijk wel weer gelijk aan de tekening.
Op de brug zitten veel klinknagels en deze willen we natuurlijk namaken om de brug zo natuur getrouw mogelijk weer te geven. Voor iedere klinknagel is een klein cirkeltje getekend.
Met een dun rond vijltje wordt er voorzichtig in het styreen gedrukt. Druk niet door het styreen heen, er moet aan de achterkant een mooi bobbeltje ontstaan. Dit systeem werkt bij styreen van 0,13 en 0,25mm dik, bij dikker materiaal is het eigenlijk niet mogelijk om op deze manier klinknagels te maken. Een tip: oefen eerst wat op een stukje styreen om te kijken hoe hard je moet duwen voor een mooie klinknagel en de oefening zorgt er meteen voor dat je gelijkmatige klinknagels krijgt.
Dit is de achterkant van het styreen na het indrukken van de klinknagels. Doordat ze op de computer al uitgetekend zijn ontstaat er een mooi en strak patroon.
Na het maken van een aantal onderdelen op deze manier ontstaat het eerste onderdeel: de zijkant van de balans van de brug.
Na het maken van de eerste dwarsverbindingen in de balans begint de vorm er in te komen.
Op dezelfde manier worden de staanders van de hameipoort van de brug gemaakt, laagjes styreen met klinknagels er in op elkaar gelijmd.
Tijdens de bouw eens gekeken naar de verhoudingen van de brug. Met een auto en een handkar er op lijkt de brug aan de grote kant...
....maar met een van locs die op het lijntje gereden heeft er op is wel duidelijk dat de brug de goede maat heeft.
Daarna was het tijd voor het maken van het brugdek. In het brugdek liggen de sporen waar de trein overheen gaat rijden. In de brug zijn stukjes biels met railschoen van tillig gelijmd zodat de rails er zo ingeschoven kunnen worden. De messing staaf aan de achterzijde is het scharnierpunt van het dek. Deze is zo gemaakt om er zeker van te zijn dat de scharnieren netjes in lijn liggen.
En de onderzijde van het dek. Deze was in het echt opgebouwd uit I-profielen, dus zo doen we dat in model ook. De dwarsverbindingen tussen de I-profielen zijn op deze foto nog niet aangebracht.
En het dek bevestigd aan het landhoofd. De messing staaf die over het brugdek liep is inmiddels verwijderd.
En de brug met de hameipoort en het dek in geopende toestand. Op deze foto zijn de dwarsverbindingen tussen de I-balken van het brugdek goed zichtbaar.
En een totaalplaatje met de balans van de brug er op, het lijkt zo al heel erg op de echte brug
Als laatste foto van dit eerste verslag een onlangs gemaakte verbetering. De hameipoort van de brug was in eerste instantie helemaal van styreen. Dit bleek toch niet stevig genoeg voor gebruik op een transportabel modelbaantje dus er is een nieuwe poort gemaakt van messing. Aan de buitenkanten van het messing is weer styreen gelijmd met de klinknagelimitatie.
Tot zover dit eerste verslag, er volgt nog een tweede verslag over de verdere afwerking en de aandrijving van de brug!