De stoomtram naar Schoonhoven
Het bij vele Schoonhovenaren bekende witte gebouwtje van de busmaatschappij heeft in het verleden een ander doel gediend: dat van tramstation voor de stoomtram naar Gouda. Vanaf het station vertrok meemalen per dag een lokaalspoortreintje wat via de Hem, Ammerstol, Bergambacht en Stolwijk richting Gouda pendelde. Het stukje geschiedenis uit die periode wil ik gaan visualiseren met een module van het stationsgebouw en het hele emplacement. Het streven is voltooiing in 2014, exact 100 jaar na de officiële opening van de lijn.
Het originele station is voltooid rond 1913 en is ontworpen in opdracht van de Staatsspoor door L.A.M. Ankersmit. Het gebouw vormde het vertrekpunt van de stoomtram Schoonhoven-Gouda welke geëxploiteerd werd door de Staatsspoorwegen nadat de oorspronkelijke aanleg van de lijn in smalspoor op structurele problemen stuitte door de slappe bodem. Na de naasting werd de lijn als stoomtram geëxploiteerd maar de dienst werd met lokaalspoorlocomotieven uitgevoerd. Voor deze lijn werden specifieke rijtuigen (de SS BC1-10 serie) gebouwd door Werkspoor; vergelijkbare rijtuigen werden later ook gebouwd voor de lijn Ede-Wageningen, maar dan in verbrede versie.
Het emplacement was verder voorzien van een relatief grote loods, waar de Staatsspoor, en later de NS, ook divers materieel stalden als 'koude reserve'. Verder vond op de lijn ook goederenvervoer plaats: alleereerst de aanvoer van kolen en lichtgas voor de tramexploitatie, maar ook diverse overslag en vervoer van kleinvee.
Het station is in vrijwel ongewijzigde vorm behouden gebleven: Ook de remise doet denken aan vroeger, maar is echter opnieuw gebouwd waarbij men de oorspronkelijke vorm als uitgangspunt heeft genomen. Verder herinnert er weinig meer aan de lokaalspoortrein die de vroegere tramverbinding met Gouda verzorgde: Alleen de Spoorstraat en het Stationsplein wijzen nog op de historie.
Pas in Stolwijk is het volgende herkenningspunt bij het gebouw van de firma Vaartland, wat ooit als Cooperatiegebouw de tramhalte van Stolwijk flankeerde en waar goederen geladen en gelost werden. In Gouda resteert nog de oude ophaalbrug over de Karnemelksloot: waar nu een flatgebouw staat, was de halteplaats voor de brug werd overgestoken naar het eindpunt parallel aan de spoorlijn vanaf het Goudse NS station.
Hier wordt getoond hoe het stationsgebouw en emplacement van de
stoomtram in Schoonhoven rond 1930 worden nagebouwd als 1/87 module. Het
totale emplacement heeft in deze schaal een lengte van zo'n 4 meter en
wordt op 3 modules gebouwd, te beginnen met het hoofdgebouw, en later de diverse bijgebouwen.
Het gebouw in 1915
Dit was de oorspronkelijke toestand van het gebouw, kort na ingebruikname van de lijn in 1915. Het gebouw zelf dateert overigens van ruim 10 jaar eerder: aanleg van de lijn stuitte op veel vertraging door de slappe bodem.
Het station in H0
De eerste bouwfase van het kleine station, opgebouwd uit styreenplaten en profielen en hier voorzien van een (proef)laag stucwerk. Dit is de perronzijde.
Het baanplan
Schoonhoven was het eindstation van de lijn Gouda-Schoonhoven: er was een compleet emplacement inclusief diverse opstelsporen en relatief grote materieelloods. Er was geen ruimte voor een draaischijf: de tramloc's liepen na aankomst via een omloopspoor terug naar de andere kant van de rijtuigen.
De voorzijde begint vorm te krijgen, tevens een plaatje met kruispannen op het dak gelegd. Wordt vervolgd..